Wygląd naszego otoczenia i sposób jego ukształtowania mają kluczowy wpływ na jakość życia i decydują o tym, jak czujemy się w danej przestrzeni. Estetykę Warszawy i innych polskich miast szpecą od lat wielkoformatowe płachty na elewacjach i niskiej jakości szyldy. Nadmierne „rozpanoszenie” się reklam w przestrzeni budzi uzasadniony protest mieszkańców i organizacji społecznych.

Do 2015 r. samorządy miały bardzo ograniczone możliwości walki z nielegalnymi i szpecącymi reklamami. Sytuację zmieniło dopiero uchwalenie Ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku ze wzmocnieniem narzędzi ochrony krajobrazu, czyli tzw. „ustawy krajobrazowej”, powstałej z inicjatywy Prezydenta RP Bronisława Komorowskiego. Dokument ten wprowadził istotne zmiany w szeregu ustaw, dając samorządom narzędzia do skuteczniejszej ochrony przestrzeni, m.in. poprzez możliwość uchwalania lokalnych przepisów dotyczących reklamy zewnętrznej, nakładania opłat za umieszczanie nośników reklamowych widocznych w przestrzeni publicznej i karania inwestorów nieprzestrzegających tych przepisów. 

– Przygotowujemy narzędzie, które pozwoli skutecznie zadbać o estetykę naszego miasta – mówi Renata Kaznowska, zastępca Prezydenta m.st. Warszawy. – Chcemy określić zasady dotyczące reklam, szyldów, małej architektury i ogrodzeń.

Warszawa kilka dni po wejściu w życie ustawy we wrześniu 2015 r. przyjęła głosami radnych stosowną uchwałę i rozpoczęła prace nad regulacjami, które będą obowiązywały na terenie całego miasta. Prace te zmierzają do końca, tak, aby od 5 czerwca projekt warszawskiej uchwały krajobrazowej mógł być już konsultowany z mieszkańcami.

– W ramach konsultacji społecznych, odbywających się pod hasłem „Ładniej!”, wydamy przewodnik po uchwale, który ułatwi zrozumienie jej zapisów i efektów jakie przyniosą. Zorganizujemy również debaty, spotkania i dyżury, podczas których będziemy odpowiadać na pytania i zbierać opinie na temat tego projektu. Już dziś zapraszam wszystkich do zapoznania się z założeniami naszej uchwały – mówi Marlena Happach, dyrektora Biura Architektury i Planowania Przestrzennego.

Warszawska uchwała krajobrazowa będzie regulować kwestie dotyczące reklam, szyldów, małej architektury oraz ogrodzeń. Usystematyzuje wielkości szyldów i reklam, określi ich dopuszczalne typy oraz miejsca, w których mogą być sytuowane.

Projekt zakłada m.in. że szyldy będzie można umieszczać tylko w strefie parteru budynków (z nielicznymi wyjątkami), w taki sposób, by nie przesłaniały cennych detali architektonicznych, zaś tzw. szyldy semaforowe nie będą mogły przekraczać określonych wymiarów.

Nośniki reklamowe będą mogły być stosowane jedynie wzdłuż konkretnie wyznaczonych ciągów komunikacyjnych. Ograniczona zostanie możliwość sytuowania wyświetlaczy i ekranów reklamowych, a nośniki na budynkach i budowlach będą mogły być umieszczane tylko w ściśle określonych sytuacjach – np. siatki reklamowe, okrywające rusztowania, tylko na krótki okres czasu, zaś inne reklamy tylko na ślepych ścianach o charakterze technicznym.

Do poprawy jakości krajobrazu przyczyni się również uporządkowanie sytuowanych na terenach publicznych obiektów małej architektury, takich jak ławki, słupki i kosze na śmieci. W projekcie ustawy znajdą się zapisy dotyczące palety materiałów, z których będzie można je wykonywać.

Zostaną także wprowadzone regulacje dotyczące grodzenia. Zapisy określą dopuszczalną wysokość i ażurowość ogrodzeń, wskażą materiały, z jakich powinny być wykonane (od strony przestrzeni publicznych jako niewłaściwe zostaną np. wskazane ogrodzenia z blachy fałdowej i betonowych prefabrykatów). Uchwała wykluczy możliwość grodzenia projektowanych jako otwarte osiedli z okresu PRL, a także przegradzania przez współczesne kompleksy mieszkaniowe ciągów pieszych pomiędzy przestrzeniami publicznymi lub ciągów wyznaczonych w planach miejscowych.

– Chcemy zatrzymać degradację przestrzeni. Mieszkańcy Warszawy chcą i mogą mieszkać ładniej. Proponowana uchwała krajobrazowa umożliwi rozpoczęcie wprowadzania przynajmniej niektórych oczekiwanych od dawna zmian. Po jej wdrożeniu powinny zniknąć rażące w wielu miejscach nośniki reklamowe, a szyldy będą harmonijniej komponować się z budynkami, na których się znajdują – dodaje Wojciech Wagner, zastępca dyrektora Biura Architektury i Planowania Przestrzennego.
Po zakończeniu konsultacji projekt warszawskiej uchwały krajobrazowej zostanie poddany ponownej analizie, a następnie, zgodnie z ustawą, po przejściu procedury uzgodnień i wyłożenia publicznego, trafi pod obrady Rady m.st. Warszawy.